De bijzondere tuinen van de regio Ile-de-France

Er zijn momenteel 289 bijzondere tuinen geregistreerd in Frankrijk waarvan 22 in de regio Ile de France. Of het nu gaat om historische of hedendaagse tuinen, recente creaties in de nabijheid van een kasteel, tuinen met collecties, publieke parken of kunstzinnige tuinen, al deze tuinen zijn karakteristiek voor de grote verscheidenheid die dit specifieke deel van het erfgoed in deze regio biedt.

De tuinen van het Palais Royal

De tuinen hebben een totale oppervlakte van 350m bij 150m. Ze werden ontworpen door Pierre Desgots die de tuinen tijdens de winter 1635-1636 aanlegde met evenwijdige rijen wilde kastanjebomen, 6 sierbloemperken en met marmeren en bronzen beelden verfraaide waterpartijen. De tuinen werden meteen opengesteld voor het publiek. In 1661 werd het Palais Royal de vaste residentie van het huis d’Orleans toen Lodewijk XIV dit paleis aan zijn broer schonk. In 1674 begon André Le Nôtre, de bekende tuinarchitect van Lodewijk XIV, met de metamorfose van de tuinen.
In de periode tussen 1817 en 1824 werden de centrale vijver en bloemenperken aangelegd.
In 1992 stelde Jack Lang, de toenmalige minister van Cultuur, voor om de tuinen te vernieuwen. Rondom de centrale vijver werden grasperken aangelegd, omzoomd met door tuinarchitect Mark Rudkin ontworpen bloembedden. Hij behield de 18e eeuwse structuur met twee grote bloemperken en bomenrijen, maar gaf de tuinen hun oorspronkelijke diversiteit en kwaliteit van bloemen en planten terug.

Place du Palais Royal
75001 Paris

Tuinen van Château de Vaux-le-Vicomte

De tuinen van een totale oppervlakte van 33 ha werden gecreëerd door André Le Nôtre tussen 1656 en 1661. Ze bestaan uit opeenvolgende terrassen, waterpartijen en symmetrisch aangelegde buxusheggetjes.

77950 Maincy
www.vaux-le-vicomte.com

De tuinen van Champs-sur-Marne (staatsdomein)

De tuin werd in het begin van de 18e eeuw ontworpen door Claude Desgots (een neef van André Le Nôtre). Het centrale gedeelte bestaat uit een klassieke, symmetrisch aangelegde tuin die is gevat in een Engelse tuin. In de 19e eeuw werd het hele park opnieuw ingericht door Henri en Achille Duchêne.

31, rue de Paris - 77420 Champs sur Marne
www.monuments-nationaux.fr

De tuinen van Château de Fontainebleau (staatsdomein)

De tuinen van het Château de Fontainebleau dateren uit de tijd van François I. Ze beelden vandaag de dag de geleidelijke verandering uit die Franse tuinen sinds ruim drie eeuwen hebben ondergaan. Het domein strekt zich uit over 130 ha waarvan de voornaamste elementen bestaan uit een symmetrische tuin en een Engelse tuin en bossen. Water is aanwezig in de vorm van een kanaal, waterpartijen, vijvers, fonteinen, waterbronnen en stroompjes die door de Engelse tuin lopen.

77300 Fontainebleau
www.musee-chateau-fontainebleau.fr

Saint-Germain-en-Laye (staatsdomein)

Het domein van Sant-Germain-en-Laye bestaat uit een door André Le Nôtre gerealiseerde Franse tuin, met een groot terras dat gedeeltelijk boven de Seinevallei uitsteekt, en een Engelse tuin die in de 19e eeuw werd aangelegd.
Het terras dat van 1669 tot 1674 door Le Nôtre werd aangelegd, is 1945m lang en 50m breed. Het steekt 62m boven de Seine uit en werd gerealiseerd naar het principe van de citadellen van Vauban. Het terras begint met een half cirkelvormig uitzichtterras en eindigt in een achthoek die naar het Château du Val leidt.

78100 St Germain en Laye
www.jardiniers-du-patrimoine.com

Tuin van Rambouillet (staatsdomein)

Het domein van Rambouillet wordt door de presidenten van Frankrijk als herfstresidentie gebruikt. Deze traditionele Franse tuin, ingericht door Fleuriau d’Armenonville, dateert uit 1699 en bestond uit terrassen, parterres en groepjes lindebomen.
Vanuit het grote kanaal dat het domein doorkruist, liet Fleuriau d’Armenonville een aantal kleine kanalen graven waardoor een reeks geometrisch gevormde eilandjes ontstonden waar vroeger beelden stonden, maar waar nu de flora in het wild woekert.

78120 Rambouillet

Tuinen van Château de Breteuil

De tuinen werden gecreëerd in de 17e eeuw en gereorganiseerd in de 18e eeuw. Henri en Achille Duchêne lieten in 1895 een Franse tuin aanleggen.

78460 Choisel
www.breteuil.fr

Tuinen van het Château de Versailles en het Trianon

De tuinen werden van 1661 tot 1700 door André Le Nôtre gecreëerd. Hij egaliseerde en draineerde het terrein en schetste de perspectieven, het bosschage, het kanaal en de bloemperken. Versailles is een typische “Franse tuin” met meer dan 400 bronzen, marmeren of loden beelden en waterpartijen. Apollon, god uit de Griekse mythologie, is alom aanwezig. De tuin mondt uit in een park dat zich uitstekend leent voor lange wandeltochten.

78000 Versailles
www.chateauversailles.fr

Tuin van Château de Groussay

Deze Engels-Chinese tuin van 30 ha bestaat uit een groentetuin, een siertuin en bijzondere bomen. Er staan 9 gebouwtjes of buitenhuisjes in verschillende stijlen (Chinese pagode, Tataarse tent, labyrint tempel, liefdestempel, Palladiaanse brug…). Er is eveneens een openluchttheater.

78490 Montfort Lamaury
www.chateaudegroussay.com

Tuinen van Thoiry

De tuinen van Thoiry verbergen een rijke geschiedenis: eerst als zomerverblijf van de alchemist Raoul Moreau en vervolgens als traditionele Franse tuin gecreëerd door het neefje van Le Nôtre.
In de 19e eeuw is er eveneens een Engels-Chinese tuin aangelegd. In 1968 werden de tuinen omgezet in een dierenpark.

78770 Thoiry
www.thoiry.net

De moestuin van de Koning

De "potager du roi" werd op verzoek van Lodewijk de XIV in 1678 door Jean-Baptiste La Quintinie aangelegd. De Moestuin van de Koning is een Franse tuin van een totale oppervlakte van 9 ha en voorzag de Koninklijke tafel van de nodige verse groente. De tuin werd aangelegd op een moerassig gebied dat “Etang Puant” (de stinkende vijver) werd genoemd. De moeite die werd gedaan om de door de koning gewenste verse groente voor te schotelen, maakt de tuin bijzonder. In het midden van “le Grand Carré” stralen 16 kavels groenteteelt een smakelijk uitziende kleurenpracht uit. Als we de lanen doorlopen langs de verschillende verzonken tuinen, vinden we zowel zeer zeldzame als heel gewone vruchten en groenten en veel verschillende geleide fruitbomen die door ware tuinkunstenaars onderhouden worden. Zij hebben hun kennis van tuinieren goed weten te combineren met de grillen van de natuur. De tuin geeft bijzonder smakelijke vruchten en groenten door de hoge muren die door Mansart rond de tuin werden gebouwd en zodoende een soort microklimaat schiep.

78000 Versailles
www.potager-du-roi.fr

Château en Parc de Courances

Kasteel uit de tijd van Lodewijk de XIV, omringd met een slotgracht. Een groot park in Franse stijl (70 ha), 17 bronnen, vijvers, Japanse tuin door Berthe de Ganay aangelegd (begin 20e eeuw).

91490 Courances
www.courances.net

Domaine de Courson

Oude tuin die na 1820 door Berthault en omstreeks 1860 door de familie Bühler werd omgezet in een romantisch park. In 1992 werd begonnen met grote onderhoudswerkzaamheden.

91680 Courson Monteloup
www.coursondom.com

Departementaal domein Chamarande – Park

Dit park is het resultaat van de ontwikkeling die de tuinkunst heeft doorgemaakt. Het park de Chamarande heeft de traditionele Franse indeling behouden, zoals het fonteinwerk van architect Pierre Contant d’Ivry, maar het eilandje omringd door water geeft het park een wat Engelse allure. Als men door de brede lanen loopt, komt men een ganzenbord, ijskelder, een orangerie en zeer bijzondere bomen tegen.

91730 Chamarande
www.chamarande.essonne.fr

De groentetuin vol bloemen van het domein van Saint-Jean de Beauregard

Een 17e eeuwse groentetuin met zeldzame groenten en een tuin vol bloemen waarvan er altijd wel een soort in bloei staat: narcissen, irissen, pioenrozen, oude rozen, zomerbloemen….
In de moestuin staat een mooie verzameling aan aromatische planten, geneeskrachtige kruiden en specerijen, een ruimte voor conservering, druiven en een vruchtenboom.

91940 St Jean de Beauregard
www.domsaintjeanbeauregard.com

Nationaal domein Saint-Cloud

Het nationaal domein van Saint-Cloud getuigt van vier eeuwen tuinkunst en oude watertechnieken. De aanwezigheid van water is een van de belangrijkste rijkdommen van het domein. Het geeft een overvloed aan fonteinen, vijvers en watervallen die op theatrale en ingenieuze manier geënsceneerd worden. De waterpartijen en de inrichting van de tuinen zijn het resultaat van een meesterlijk beheer van het landschap, zijn ligging en de grote bekwaamheid van 17e eeuwse Florentijnse fonteinbouwers en André le Nôtre. Het water van de vijvers, fonteinen en watervallen komt van verschillende natuurlijke bronnen (regenwater, natuurlijke waterbronnen, het beekje de Vauchilard etc.) en wordt, door een hydraulisch systeem waarin alle vijvers onderling verbonden zijn en door vernuftig gebruik van enkel zwaartekracht, in een bepaalde richting gestuurd. De meest spectaculaire getuige van de 17e eeuwse fonteinbouwkunst is de “Grand Cascade” met zijn twee zorgvuldig opgebouwde watervallen waarvan het bovenste gedeelte door Antoine Le Patre gebouwd werd (het werd in 1665 voltooid en in 1667 officieel in gebruik genomen). Een kanaal dat werd aangelegd door Jules Hardouin-Mansart (1697-1699) ligt in het vervolg van het onderste gedeelte. De twee delen worden gescheiden door de allee du Tillet. De bloementuin van Sèvres ten slotte is een unieke ruimte waar met een grote know-how bloemen worden geteeld.

92210 St Cloud
www.monuments-nationaux.fr

Parc de Chateaubriand – la Vallée aux Loups

Romantische tuin met gedifferentieerd beleid rondom het uitzicht op een prairie waar verschillende soorten bomen door de schrijver van Mémoires outre tombe (herinneringen voorbij het graf) zijn geplant. De bomen herinnerden Chateaubriand aan zijn reizen door Amerika en het Oosten. Op deze manier kon hij in alle kalmte reizen op een betoverende plek waar je heerlijk kan wegdromen. Tijdens de wandeling op dit landgoed van 14 ha. komt men de Velléda toren, de kapel en de ijskelder tegen. Het huis ligt er bij als een kostbaar juweeltje in zijn doosje.

92290 Chateau Malabry

Parc de Sceaux, Museum Ile-de-France

André le Nôtre, de beroemde tuinarchitect van Lodewijk XIV heeft de indeling van dit park gemaakt toen hij in Sceaux werkte voor Jean Baptiste Colbert. Het park heeft een bijzondere structuur rond een dubbel perspectief dat met grote groene grasvelden, bosschages, vijvers, fonteinen, watervallen en een kanaal is verfraaid.
Het park werd in de jaren 30 gerestaureerd en zoekt het juiste evenwicht tussen historische tuin en tuin voor vermaak.

92330 Sceaux
www.hauts-de-seine.net

Parc Château de Malmaison

Het park met een oppervlakte van 6 ha. getuigt nog steeds van de goede zorgen die Joséphine de Beauharnais, echtgenote van Napoleon Bonaparte, er aan besteedde toen zij aan tuinarchitect Berthault het ontwerp en de verwezenlijking toevertrouwde.
Beelden, monumenten, een rivier, een waterval, een zogeheten ceder van Marengo en oude rozenvariëteiten herinneren aan de vermaardheid van deze tuin in de tijd van Joséphine.

92500 Rueil Malmaison
www.chateau-malmaison.fr

Domaine de Villarceaux

Aristocratisch domein gelegen in de voormalige Franse provincie le Vexin Français. Men vindt er historische gebouwen die onder monumentenzorg staan, gebouwen daterend uit de middeleeuwen tot de 17e eeuw. Middeleeuwse tuinen, 16e-eeuwse tuin op water, Franse tuinen, 18e-eeuws grasveld. Een landhuis uit de Renaissance waar Ninon de l’Enclos verbleef, 18e-eeuws kasteel met een collectie oorspronkelijke meubels.

95710 Chaussy
www.iledefrance.fr

Tuinen van Ambleville

De tuinen bestaan uit vier terrassen waarvan de eerste, momenteel in restauratie, boven de andere uitsteekt. 150 iepen werden geplant om weer een natuurlijke barrière te vormen op de weg. Het tweede terras wordt de “zonnetuin” genoemd. Het begint met een gerestaureerde 120 m lange tunnel van buksbomen die rond een reuzenschaakbord aangelegd zijn waarvan de 64 vierkante velden worden gevormd door 50.000 narcissen en de pionnen uit gesnoeide heesters bestaan. Vervolgens zien we aan de westkant een in de vorm van een enorme zonnewijzer gesnoeide haag, aan de oostkant een slang, een waterreservoir en een amfitheater van iepen. Het derde terras wordt het maanterras genoemd en is gemaakt naar het schilderij van Mantegna uit 1502 dat in het Louvre hangt en “Le vice et la vertu” heet. Het werd reeds in Florentia gerealiseerd bij Gamberaia met amfitheater, vijvers, watervallen, beelden, in allerlei vormen gesnoeide buxus, overjarige planten etc. Het vierde terras is een boomgaard die reeds in de 16e eeuw werd omschreven. Al sinds jaren is men van plan hier een moestuin van te maken.

95710 Ambleville
www.ambleville.com

Park en tuinen van de Koninklijke abdij van Royaumont

De tuinen en het park bestaan uit 9 tuinbedden waarop groente verbouwd wordt, een tuin met moederplanten en een kleine boomgaard. De middeleeuwse tuin grenst aan de oude keukens en de eetzaal van de monniken. Er staan zowel planten, die van de middeleeuwen tot de negentiende eeuw werden gebruikt voor het verven van stof, als vezelplanten. De bezoeker heeft de mogelijkheid de abdij te bezoeken, te flaneren in het park waar de kanalen die er doorheen lopen en de ruïnes van een kerk een romantisch tintje aan geven, of de prachtige kleine Franse tuin te bewonderen die in 1912 voor het klooster werd ontworpen door tuinarchitect Achille Duchêne. Het park van de abdij wordt door verschillende kanalen doorkruist. De kloosterlingen die in 1869 het park van industriëlen overnamen, hebben er een grot in gebouwd met een watertank. Dit maakt het mogelijk de moestuin te bewateren die er net achter ligt. De kloosterlingen installeerden ook een waterrad dat nog steeds functioneert in het gebouw waar de toiletten zich bevinden. Het is een hefmachine die het mogelijk maakt het water uit een put naar de boven het gebouw gelegen watertoren te vervoeren, vanwaar het water weer naar beneden wordt geleid, naar de 45 waterpunten in de abdij om de wc’s, badkamers en keuken te voorzien: stromend water in de negentiende eeuw!
Het water wordt ook als decor gebruikt. Te beginnen bij het midden in het klooster gelegen achthoekige waterbassin met fontein. In de loop van de twintigste eeuw hebben de verschillende eigenaars het kanaal, dat eigenlijk bestemd was voor de wasserij van de industrie, vergroot om er een bassin van te maken met als enig doel het park te verfraaien.

95270 Asnières sur Oise
www.royaumont.com

Meer weten