Uitreiking van de versierselen van « Chevalier dans l’Ordre National des Palmes Académiques » aan Jan van Vliet (6 April 2022, Algemeen Dagblad)

Verslaggeverscolumn Nicolette van der Werff in Den Haag.

Nicolette van der Werff 06 April 2022.

Franse eer voor krasse knar Jan (81): ‘Door mijn tolkenwerk sta ik nog midden in het leven’

Interview: Wat gebeurt er als een oud-docent verzocht wordt zich te melden op de Franse residentie in Den Haag? Dan gaan alle registers en flessen champagne open!

Jan van Vliet (81) wist afgelopen donderdag niet precies wat hij moest verwachten. De nog steeds tolkende Haagse oud-docent Frans was verzocht om zich met vriendin en familie te melden op de residentie van de Franse ambassadeur. De ambtswoning van zijne excellentie Luis Vassy is doorgaans geen plek voor gewone stervelingen. In het stadspaleis, vlakbij het Vredespaleis, worden normaliter presidenten, staatshoofden en ministers ontvangen. ,,Maar nu dus ook een gewone Haagse krasse knar die nog elke dag werkt en iedere week voetbalt’’, zegt zoon Robert Jan van Vliet terwijl hij een glaasje huiswijn nipt, een spectaculaire Pouilly-Fuissé.

De Fransen maken zich er niet vanaf als een Hagenaar tot ridder in de ‘Orde van de Palmes Académiques’ wordt gemaakt. De ambassadeur zelf houdt een toespraak en de hapjes en drankjes blijven maar komen voor de familie die wat te vieren heeft. Van Vliet senior staat fier rechtop als de ambassadeur de tijd neemt om over hem de lof trompet te steken. De erkenning voor zijn werk doet de oud-docent zichtbaar goed.

,,Ik ben ooit op de ulo begonnen’’, zegt Van Vliet die twee klassen oversloeg, via de hbs naar de Haagse School voor Taal- en Letterkunde ging en aan de universiteit afstudeerde. Hij werd leraar Frans aan het Christelijk lyceum in Delft en aan de lerarenopleiding Zuid-West Nederland. Talloze leerlingen en docenten in onze regio heeft hij liefde voor de Franse taal en cultuur bijgebracht.

Wapenfeit

Toen de Franse televisiezender TV5 in de jaren 90 van de Haagse kabel dreigde te verdwijnen, voerde Jan succesvol actie voor het behoud daarvan. Een wapenfeit dat de Fransen niet vergeten zijn. ,,De orde van de Academische Palmen onderscheidt hen die op een buitengewone manier een bijdrage hebben geleverd aan het onderwijs en aan de verrijking van het cultureel erfgoed’’, speecht de ambassadeur terwijl hij het paarse lintje, met daaronder twee palmtakken, op de revers van Van Vliet spelt. De Pouilly-Fuissé maakt na zijn toespraak plaats voor champagne. Er volgt een toost en nog meer elegante canapés. Exquise borrelhapjes die niets met een bitterbal of een stukje jonge Goudse te maken hebben. ,,We zijn op Frans grondgebied’’, knipoogt een diplomaat.

Dat de Fransen kosten noch moeite sparen om een Haagse oud-docent te eren is best bijzonder. Frankrijk is thans voorzitter van de EU. In de residentie is het momenteel een komen en gaan van diplomaten. Toch is er tussen alle lunches, diners en officiële ontvangsten tijd en ruimte gemaakt om Van Vliet met alle egards te ontvangen. ,,Ik sta er een beetje van te kijken’’, zegt hij niet zonder trots.

De Hagenaar draait nog steeds een volledige werkweek. Thuis in de Balsemienlaan logt hij dagelijks in om voor rechters, dokters, verdachten, psychiaters, advocaten of docenten via de telefoon te tolken. ,,Ik heb vandaag nog een burgemeester van een grote stad aan de lijn gehad. Iemand moest, voor z’n eigen veiligheid en die van anderen, worden ingesloten. Ik vertaalde de rechten die hem werden voorgelezen. Door mijn tolkenwerk sta ik nog steeds midden in het leven’’, zegt de fitte tachtiger die bij Quick nog iedere week op het voetbalveld staat.

Over het lange gesprek dat hij na het opspelden van de versierselen met de ambassadeur persoonlijk had wil Van Vliet niet te veel kwijt. ,,Maar ik kan je wel zeggen dat ik heb hem een compliment heb gemaakt over president Macron. Eigenlijk ben ik geen fan van Macron. Maar hij handelt nu, inzake Oekraïne, wel als een Europees staatsman. Ik heb de ambassadeur gezegd dat ik denk dat hij de verkiezingen weer gaat winnen.’’

Franse hooligans

Van Vliet was betrokken bij het schrijven van vrijwel alle dikke Frans-Nederlandse woordenboeken. Hij spreekt het verfijnde Frans maar ook de taal van de straat. ,,Laatst moest ik tolken voor een paar Franse hooligans die bij Ajax waren opgepakt. Echt veel tekst hadden ze niet meer. De politie laat verdachten doorgaans eerst hun roes uitslapen en dan bellen ze mij als ze de mannen gaan verhoren. Dat gaat vrij strak. Zodra ik ophang ben ik alles kwijt wat ik gehoord heb. Ik prakkiseer er niet over. Laatst moest ik tolken voor een dokter die zijn patiënt moest vertellen dat hij doodging. Dat zijn geen leuke dingen.’’

Links en rechts klinken er complimenten over de hartelijke en culinaire ontvangst op de residentie. ,,Weet u dat onze chef niet uit Parijs maar uit Den Haag komt?’’ merkt een Française op terwijl ze de deur van de gang opent die naar een gigantische keuken leidt voor een kennismaking met Ruben van Dieten. De Haagse topkok kookte bij Henk Savelberg in Voorburg, bij Robert Kranenborg op Scheveningen en in eigen zaken in Den Haag en Leidschendam. Tegenwoordig laat de Franse ambassadeur hem uit de keuken halen als gasten weigeren te geloven dat hun diner niet door een Franse chef bereid is.

‘Les Palmes Académiques’ is de oudste, door Napoleon ingestelde, Franse onderscheiding voor burgers. Een handvol Nederlanders heeft hem in de loop der tijd mogen ontvangen. Van Vliet is verguld met de officiële blijk van waardering voor zijn inzet als docent en tolk. Hoe zou hij voor ons het Haagse ‘krasse knar’ vertalen? Ik zou het in het Frans moeten omschrijven als ‘een fysiek en mentaal sterke senior’. Het Frans is de rijkste taal ter wereld maar een woord voor een Hagenaar zoals ik hebben ze nog niet.’’

De rest van het interview kunt hier lezen.